Xây dựng định mức thời gian lao động là hình thức định mức lao động cơ bản, phổ biến. Với hình thức định mức lao động này thì việc xác định chính xác, khách quan hao phí thời gian lao động quyết định đến sự phù hợp của các mức lao động được xây dựng với thực tiễn thực hiện công việc.
1. Chụp ảnh thời gian làm việc
Là việc nghiên cứu bằng cách quan sát tại hiện trường việc sử dụng thời gian trong một ca làm việc, một phần ca hoặc một phần quá trình sản xuất. Đối tượng quan sát nghiên cứu là nhóm hoặc cá nhân công nhân, là máy móc thiết bị tại nơi làm việc.
a) Mục đích:
- Phát hiện ra những thiếu sót về tổ chức sản xuất và tổ chức lao động gây ra lãng phí thời gian.
- Nghiên cứu những kinh nghiệm tiên tiến, những thao tác hợp lý để phổ biến áp dụng rộng rãi trong sản xuất.
- Thu thập số liệu phục vụ cho việc xây dựng mức, chế độ làm việc của máy móc, thiết bị.
- Phát hiện và kiển tra những nguyên nhân vượt và hụt định mức để có biện pháp khắc phục và rút kinh nghiệm và phổ biến rộng rãi cho công nhân.
b) Các giai đoạn chụp ảnh thời gian làm việc
+ Giai đoạn chuẩn bị
- Phân tích quá trình sản xuất, điều kiện kỹ thuật và tổ chức nơi làm việc.
- Lựa chọn đối tượng để chụp ảnh, phổ biến yêu cầu nội dung chụp ảnh cho công nhân biết.
- Phân loại thời gian tiêu hao, xác định đơn vị đo, nắm vững nội dung biểu mẫu ghi chép.
- Chuẩn bị phương tiện, dụng cụ để chụp ảnh (giấy, bút, biểu mẫu, đồng hồ...)
- Chọn vị trí quan sát.
+ Giai đoạn quan sát
- Khi bắt đầu giờ sản xuất cũng là bắt đầu giờ theo dõi và quan sát, ghi chép ở hiện trường. Ghi đầy đủ, liên tục thời gian từ đầu ca đến cuối ca. Những việc làm của công nhân đều được ghi chép theo đúng trình tự, rõ ràng.
+ Giai đoạn chỉnh lý tài liệu quan sát:
Sau khi kết thúc giai đoạn quan sát, định mức viên phải tiến hành chỉnh lý và phân tích số liệu đã quan sát:
- Kiểm tra lại số liệu đã ghi chép được, phân loại và sắp xếp các tiêu hao thời gian theo các biểu có sẵn.
- Lập bảng phân tích, nhận xét việc sử dụng thời gian, đưa ra các biện pháp khắc phục có hiệu quả nhất những thời gian sử dụng bất hợp lý nhằm nâng cao thời gian có ích.
c) Các hình thức chụp ảnh thời gian làm việc
+ Chụp ảnh thời gian làm việc cá nhân: Nghiên cứu toàn bộ việc sử dụng thời gian của một công nhân tại một nơi làm việc nhất định.
Chụp ảnh thời gian làm việc cá nhân có thể tính được tỉ mỉ, đầy đủ các khoảng thời gian thực hiện công việc và xác định rõ những nguyên nhân tổn thất thời gian.
+ Chụp ảnh thời gian làm việc của nhóm, tổ
Chụp ảnh thời gian làm việc của nhóm, tổ là hình thức quan sát thời gian làm việc của cả nhóm một cách đồng thời. Do vậy, phương pháp này không quan sát được tỉ mỉ,liên tục thời gian làm việc của cá nhân nên không xác định được nguyên nhân cụ thể của từng lãng phí thời gian của cá nhân.
+ Tự chụp ảnh thời gian làm việc: là hình thức khảo sát trong đó người công nhân tự ghi lại việc sử dụng thời gian của mình. Phương pháp này ít tốn kém, dễ thực hiện nhưng độ chính xác không cao.
+ Chụp ảnh theo thời điểm:
2. Bấm giờ thời gian làm việc
Bấm giờ là phương pháp đo thời gian để nghiên cứu sự tiêu hao thời gian đối với các yếu tố của công việc được lặp đi lặp lại nhiều lần trong một đơn vị thời gian. Phương pháp bấm giờ thường dùng để đo những thao tác lặp lại có chu kỳ nhỏ khi gia công một chi tiết.
Mục đích của bấm giờ:
- Xác định thời gian tác nghiệp cho một đơn vị sản phẩm.
- Xác định các tiêu chuẩn của thời gian tác nghiệp.
- Nghiên cứu các thao tác tiên tiến, loại trừ các thao tác thừa để cải tiến quy trình công nghệ gia công.
- Kiểm tra các định mức thời gian, tìm nguyên nhân vượt mức hoặc không đạt mức.
- Phát hiện khả năng sản xuất của máy móc, thiết bị, nhất là các loại máy móc, thiết bị làm việc có chu kỳ; xác định công suất của máy móc, thiết bị để tổ chức sản xuất và bố trí nơi làm việc hợp lý.
Các phương pháp bấm giờ:
- Bấm giờ liên tục: là hình thức khảo sát trong đó bước công việc nghiên cứu được diễn ra liên tục. Phương pháp này được dùng để nghiên cứu toàn bộ bước công việc theo đúng trình tự các yếu tố cấu thành của nó, xây dựng mức thời gian tác nghiệp của các bước công việc
- Bấm giờ chọn lọc: là nghiên cứu một số yếu tố riêng biệt của bước công việc.
+ Các bước tiến hành bấm giờ:
a) Giai đoạn chuẩn bị:
- Chuẩn bị biểu mẫu ghi chép, các dụng cụ, phương tiện quan sát, ghi chép.
- Chọn đối tượng quan sát.
- Giải thích rõ mục đích, phương pháp tiến hành nghiên cứu cho công nhân, đối tượng quan sát.
- Kết cấu lại bước công việc, chia công việc hay thao tác ra các bộ phận hợp thành.
- Chọn thời gian bấm giờ (nên chọn 3 thời điểm: đầu ca, giữa ca, cuối ca).
- Xác định số lần bấm giờ để đảm bảo độ chính xác cần thiết.
b) Giai đoạn bấm giờ:
Ghi thời gian bắt đầu và kết thúc của mỗi bộ phận, của bước công việc hay thao tác. Nếu là bấm giờ liên tục, số ghi vào biểu là thời gian tức thời của thao tác. Nếu là bấm giờ chọn lọc, số ghi vào biểu là thời gian kéo dài của thao tác.
c) Chỉnh lý số liệu bấm giờ:
Tính thời gian kéo dài của thao tác.
- Loại bỏ những số hạng bấm giờ sai đã ghi chú.
- Kiểm tra tính ổn định của dãy số bấm giờ. Dãy số bấm giờ được coi là ổn định khi hệ số ổn định thực tế nhỏ hơn hoặc bằng hệ số ổn định tiêu chuẩn.
Trong đó:
- Kodtt: Hệ số ổn định thực tế
- Kodtc: Hệ số ổn định tiêu chuẩn
- TMax: Số hạng lớn nhất trong dãy số bấm giờ
- TMin: Số hạng nhỏ nhất trong dãy số bấm giờ
Nếu Kodtt > Kodtc thì loại bỏ Tmax hoặc Tmin .Làm lại cho đến khi đạt được Kodtt< Kodtc. Tuy nhiên, tổng số số hạng loại bỏ không vượt quá 20% tổng số hạng của dãy số. Trong trường hợp tổng số số hạng của dãy số bấm giờ bị loại bỏ vượt quá 20% thì phải tiến hành bấm giờ dãy số mới.
Tùy thuộc vào loại hình sản xuất, đối tượng định mức mà có các hệ số ổn định tiêu chuẩn phù hợp.
ThS. Nguyễn Tuấn Doanh
< Trước | Tiếp theo > |
---|
- Phân tích Quá trình sản xuất và các loại tiêu hao thời gian lao động trong định mức lao động
- Định mức lao động
- Thẻ điểm cân bằng (BSC) và Hệ thống chỉ số hiệu suất cốt yếu (KPI)
- Tiền lương 3P – Phương pháp trả lương hiệu quả cho các doanh nghiệp
- Xây dựng thang, bảng lương, qui chế trả lương và định mức lao động